کربن فعال Activated carbon
کربن فعال یا زغال فعال پودری کاملاً سیاه رنگ، بدون بو و بدون طعم است که از مواد دارای کربن مانند چوب به دست می‌آید. زمانی که زغال یا همان charcoal در دمای بالا و در محیط خلأ و بدون اکسیژن حرارت داده می‌شود، توسط گرمادهی با گاز اکسید کننده یا مواد شیمیایی دیگر فعال شده و به پودری سیاه رنگ تبدیل می‌شود که همان کربن خالص است. در نتیجه فعال شدن این زغال، قابلیت‌های آن افزایش پیدا می‌کند و می‌تواند مواد گوناگونی را جذب کند.
در واقع کربن اکتیو لطفاً کلمه «جدیدترین» را حذف نمایید و شماره موبایل را قرار دهید به گروهی از مواد کربنی با پوکی و سطح داخلی بالا اطلاق می‌شود که به‌دلیل مساحت داخلی قابل توجه، ساختار پوک و منفذی، ظرفیت جذب بالا، قابلیت فعال‌سازی مجدد سطح و همچنین قیمت پائین در مقایسه با جاذب‌های غیرآلی مانند زئولیتیک، ماده منحصربه‌فردی می‌باشند. کاربرد مهم و قابل اهمیت آنها در جداسازی بو، رنگ، مزه‌های غیردلخواه از آب در عملیات‌های خانگی و صنعتی، بازیافت حلال، تصفیه هوا به‌ویژه در رستوران‌ها، صنایع غذائی و شیمیائی می‌باشد.
به دلیل از بین رفتن خاصیت تصفیه کنندگی زغال بعد از مدتی مشخص شما باید نسبت به تعویض فیلتر اقدام نمایید. چرا که دیگر زغال موجود در فیلتر دستگاه شما قابلیت تصفیه آب را نخواهد داشت.
کربن اکتیو
کربن اکتیو از پیرولیز مواد کربنی از قبیل چوب، زغال سنگ، هسته یا پوسته میوه‌ها مانند پوسته نارگیل حاصل می‌گردد. زغال به دست آمده در مراحل بعدی تحت عملیات فعال‌سازی قرار می‌گیرد. پیرولیز موادکربنی، بدون حضور هوا، باعث تخریب مولکول‌های غیرآلی می‌شود که یک ماده پودری کربنی از آن ایجاد خواهد شد. جسم تولید شده دارای سطح ویژه و تخلخل بالایی است. سه فرایند اصلی که برای فعال‌سازی کربن در نظر گرفته می‌شود عبارتند از:
- فعال‌سازی با بخار
- فعال‌سازی با دی اکسید کربن
- فعال‌سازی شیمیایی
در میان سه روش بالا فعال‌سازی با بخار بهترین گزینه به لحاظ زیست محیطی و اقتصادی است درحالی‌که فعال‌سازی شیمیایی بیشترین سطح و تخلخل را حاصل می‌کند.
کاربردهای کربن فعال
کربن اکتیو بعنوان یک جاذب با ظرفیت جذب بالا و قیمت پایین، کاربردهای بسیار فراوانی یافته است. کاربرد مهم و قابل اهمیت آن عبارت است از:
- استخراج فلز:
بازیافت طلا
- تصفیه گاز:
تصفیه هوا و گاز فشرده
حذف بخارات روغن، بو و دیگر هیدروکربن‌ها از هوا
- زیست محیطی:
تصفیه آب ( آب شرب، آب آکواریوم‌ها، آب‌های صنعتی) از نظر رنگ و بو و طعم
تصفیه هوا (استفاده در دستگاه‌هایی مثل تصفیه کننده‌های هوا، خوشبوکننده‌ها، تصفیه کننده‌های صنعتی )
اندازه گیری غلظت رادون در هوا
- کشاورزی:
آفت‌کش
افزودنی خوراک دام
جذب رنگدانه‌های رنگ قهوه‌ای از کنسانتره انگور سفید
- صنایع غذایی:
رنگ‌بری از قند و شکر
بهسازی رنگ و طعم در نوشیدنی‌ها و آب میوه‌ها
- صنایع شیمیایی:
جداسازی کربوهیدارت‌ها
استفاده در ماسک‌های گاز
فیلترهای هوای فشرده
- صنایع نفت، گاز و پتروشیمی:
جاذب
کاتالیست
- کاربردهای پزشکی و دارویی:
کربن فعال برای درمان مسمومیت دارویی یا سموم خوراکی در ساعات اولیه پس از مصرف بکار میرود. قرص یا کپسول کربن فعال در بسیاری از کشورها به عنوان یک دارو برای درمان اسهال، سوء هاضمه و نفخ استفاده می‌شود.
- تهیه برخی از خمیردندان های سفید کننده دندان
- کم‌شدنِ گاز معده
- کاهش سطح کلسترول خون
- درمان سوء مصرف مواد مخدر
- تهیه برخی از محصولات زیبایی و آرایشی
موارد مصرف دارویی
برای درمان مسمومیت دارویی یا سموم خوراکی در ساعات اولیه پس از مصرف بکار میرود.
مکانیسم اثر
کربن فعال به دلیل داشتن خلل و فرج با اتصال به داروها و سموم موجود در لوله گوارشی جذب آنها را مختل می‌کند.
متابولیسم دارو
مصرف آن خوراکی و جذب آن بسیار اندک است.
عوارض جانبی
سوء جذب و اسهال، تداخل در جذب سایر داروهای خوراکی.
فرایندهای فعال‌سازی کربن
سه فرایند اصلی برای فعال‌سازی کربن در نظر گرفته می‌شودکه عبارتند از:
- فعال‌سازی با بخار
- فعال‌سازی با دی‌اکسید کربن
- فعال‌سازی شیمیایی